یک گام به پیش، دو گام به پس
سال 1385 در باب صعودهای برون مرزی تیم های ملی هیمالیا نوردی مطلبی نوشتم (قسمت اول، قسمت دوم) و مولفه های صعودهای با کیفیت در سطح جهان را برشمردم. از جمله این مولفه ها صعود از مسیرهای جدید، در فصل زمستان، با روش سبکبار، عدم استفاده از باربر و اکسیژن مصنوعی بود. در چند سال پس از انتشار این نقد، فدراسیون کوهنوردی آقای شعاعی صعودهای جوانان و بانوان را اجرا نمود و در سال جاری برنامه صعود دائولاگیری را در برنامه خود گنجانده است*.
*باید اعتراف کنم این نقد در بهترین زمان ممکن منتشر نمی شود. به دلایل شخصی انتشار آن تا این لحظه به تاخیر افتاد. همچنین نمی خواهم این نقد به نتیجه صعود دائولاگیری ارتباط داده شود بنابراین نخواستم انتشار آن را به بعد از برنامه موکول کنم. همچنین باید متذکر شوم نقدی که در اینجا شده است به اعضاء تیم های ملی ارتباطی ندارد و خواسته ام از آنها همواره این است که نهایت تلاش خود را برای صعودی موفق و ایمن به انجام رسانند. برای تیم دائولاگیری آرزوی موفقیت و سلامتی دارم.
از آنجا که فدراسیون کوهنوردی برنامه درازمدت خود برای ارتقاء کیفی هیمالیانوردی در کشورمان را بطور رسمی اعلام نکرده است ناچارم به حدس و گمان در این باره بپردازم. البته اخیرا آقای شعاعی، رئیس فدراسیون، اعلام کرده است صعود قلل 8000 متری که توسط ایرانیان صعود نشده است هدف چند سال آینده فدراسیون خواهد بود. اما ایشان سیاست بلند مدت بعد از این دوران را اعلام نکرده است.
در حالی که در چند سال اخیر گروه های مستقل کوهنوردی با صرف هزینه هایی بسیار کمتر و غالبا بدون استفاده از امکانات فدراسیون همین مسیر را طی می کنند باید پرسید به چه دلیل فدراسیون کوهنوردی این هدف را برای خود بر گزیده است؟ باید پرسید صعود چند قله 8000 متری دیگر، یحتمل به سیاق صعودهایی که تا کنون انجام شده، چه کمکی بر افزایش سطح کیفی کوهنوردانمان می کند؟ آیا کمک جستن از باربران ارتفاع و شرپاها برای به دوش کشیدن قسمت اعظم دشواری های صعود، از طریق مسیرهای عادی، در فصول غیر زمستان، و با استفاده از اکسیژن مصنوعی جز آنکه کوهنوردانمان را از این بیشتر ساده پسند کند چه سودی به حال کوهنوردی در ایران خواهد داشت؟ آیا افزودن چند نفر دیگر به باشگاه 8000 متری ها، و یا چند 8000 متری به کلکسیون چند نفر دیگر، تغییری کیفی در هیمالیا نوردی کشورمان ایجاد خواهد نمود؟
البته بی انصافی است اگر بر روند حاکم بر فدراسیون بپردازم اما به حمایتهای آن نهاد به برنامه برودپیک باشگاه آرش اشاره ای نکنم. برنامه ای که به عقیده من تلاشی در جهت رشد هیمالیا نوردی کشورمان بوده است. اگر چه قسمت اعظم مخارج این برنامه توسط اعضاء و حامیان مالی تامین شد، اما فدراسیون کوهنوردی کمکهای خود را از این برنامه دریغ نداشت و بخصوص بعید است که آقای همایون بختیاری، مسئول کمیته روابط بین الملل فدراسیون و دبیر باشگاه آرش، بدون موافقت فدراسیون کوهنوردی دست به حمایت از این برنامه زده باشد. اما آیا کافی است که سیاست های درازمدت فدراسیون را مشروط به وجود ارتباطات فردی کنیم؟
علی رغم این حمایت به نظر می رسد رویه غالب در فدراسیون تداوم همان صعودهای چند سال قبل است. معتقدم بیش از هر چیز دلایل ساختاری و تشکیلاتی باعث ادامه این روند شده است بطوریکه هر فدراسیون جدیدی تا زمانی که نتواند در این ساختار تغییری اساسی ایجاد کند ناچار است در همین راه قدم گذارد. از میان دلایل زیادی که می توان برای تداوم این روند بر شمرد به نظر من چگونگی درجه بندی صعودهای هیمالیا نوردی و تشکیل تیم های ملی از مهمترین آنها هستند.
بر اساس طرح درجه بندی کنونی، صعود قلل هیمالیا بر حسب ارتفاع با کسب مقامهای آسیایی یا جهانی معادل سازی می شوند. مثلا اورست معادل طلای جهان، قلل بین 8000 تا 8500 متر معادل نقره و برنز جهان، قلل بین 7000 تا 7500 متر معادل برنز آسیا و غیره. این طرح اگر چه در سالهای اولیه توسعه هیمالیانوردی، اواسط دهه 1370، در کشور می توانست مشوقی برای ورزشکاران باشد اما به تدریج نقاط ضعف اساسی آن آشکار شده است. در درجه اول این معادل سازی ناعادلانه است و کسب مدال با زحمتی که برای کسب آن کشیده شده است همخوانی ندارد. کسانی که در سطح رقابتهای آسیایی ورزش کرده اند بخوبی می دانند کسب مدال در آسیا تا چه حد دشوار است. به نظر من این توهین به تلاش و کوشش مدال آوران آسیایی است اگر کسی که به قله لنین و کمونیزم صعود می کند را نیز در همان حد ارزیابی کنیم. آیا این واقعا به امثال هادی ساعی، حسین رضازاده و علیرضا دبیر توهین نیست که مدالهای المپیک و جهانی آنها را با صعودی همسنگ سازیم که سالیانه صدها نفر آن را انجام می دهند، و مردان و زنان بالای 50 و 60 سال سن نیز قادر به انجام آن هستند؟ (به هیچ وجه قصد ندارم تلاش ها و صعودهای کوهنوردان کشورمان در صعود به قللی مانند لنین یا اورست را بی ارزش جلوه دهم. مثلا خود کاملا در جریان تمرینهای بسیار سنگین و فشرده آقای یزدی پور جهت آماده سازی برای صعود به قله اورست بوده ام. بلکه قصدم مقایسه این صعودها با مدالهای معادل آنها در ورزشهای دیگر است که فکر نمی کنم کسی در مورد تفاوت فاحش بین آنها شک داشته باشد.)
البته 15 سال پیش به واسطه عدم آشنایی و هزینه های بالا، این صعودها نادر و برای کوهنوردی کشورمان باارزش محسوب می شد اما در سالهای گذشته صدها نفر از کوهنوردان کشورمان در سنین مختلف به این قلل صعود کرده اند. از همین روست که فدراسیون مجبور شده است ارزیابی صعودها با توجه به ارتفاع را محدود به بلندترین قلل هیمالیا کند.
به عقیده من بهترین راه نه ارزیابی صعود های برتر بر حسب ارتفاع بلکه بر اساس شاخص های پذیرفته شده در دیگر نقاط جهان است. می دانیم هر ساله ارگانهای مختلفی در دنیا به معرفی برترین صعودهای کوهنوردان می پردازند که معروف ترین آنها مراسم اهدای کلنگ طلایی است که چند سالی است برگزار می شود. می توانیم در سطح کشورمان نیز چنین تشکیلاتی با مدیریت فدراسیون کوهنوردی به راه اندازیم و به صعودهایی که در سطح ایران باارزش هستند معادل مدالهای کشوری و آنها که در سطح آسیا یا جهان می درخشند را معادل مدالهای آسیایی و جهانی قلمداد کنیم؛ صعودهایی که می توانند در ایران یا هر جای دیگری از دنیا انجام شده باشند.
ممکن است گفته شود با حق کشی، پارتی بازی، گروه و باشگاه بازی در انتخاب برترین ها چه کنیم. اینها مسائل اجرایی و تا حدی اجتناب ناپذیرند که می توان با انتخاب داوران متعدد با عقاید متنوع و از گروه های مختلف دینفع تاثیر افراد یا باشگاه های خاص را در انتخاب بهترین ها کم نمود. این روش در بسیاری از رشته های دیگر کاملا پذیرفته شده است چنانچه برندگان جوایز کن توسط تعدادی از سینماگران در جایگاه داور تعیین می شوند و علی رغم اختلاف نظر در مورد برندگان، این جوایز اعتبار خود را در میان عامه مردم و نخبگان سینما حفظ کرده اند.
مسئله دیگر نحوه نادرست تشکیل تیم های ملی است. در سالهای اخیر دست اندرکاران و سیاست گزاران هیمالیا نوردی کشورمان اغلب خود اعضاء و مربیان تیم های ملی نیز بوده اند. یکی از بزرگترین نقاط ضعف تشکیلات هیمالیانوردی کشورمان در واقع همین امر است؛ پدیده ای که در هیچ کدام از فدراسیون های ورزشی دیگر دیده نمی شود. کسی که در امر انتخاب اعضاء تیم دخیل است و به واسطه مسئولیتش وظیفه دارد که بهترین افراد را برای تیم ملی انتخاب نماید خود عضو تیم ملی و در رقابت با دیگر کسانی است که هر یک تلاش می کنند عضو تیم شوند. همین اشکال در سیاستگزاری نیز دیده می شود. نمی توان از کسانی که عضویتشان در تیم های ملی ثابت و قطعی است توقع داشت به فکر گسترش رقابت سالم بین هیمالیا نوردان و وضع سیاست های مشوق این رقابت باشند زیرا آنها خود در یک سوی این رقابت قرار دارند. این تعارض بنیادی در مسئولیت ها و نقش های مختلف به قدری مهم است که برای آن اصطلاح حقوقی در سطح جهانی وجود دارد و به آن تعارض منافع* گفته می شود.
* تعارض منافع یا تعارض علائق (Conflict of interest) به حالت و وضعیتی اطلاق می‌شود، که شخص یا اشخاصی وجود داشته باشند که از یک طرف در مقام و موقعیت محتاج به اعتماد قرار می‌گیرند، و از آن طرف خود دارای منافع شخصی یا گروهی مجزا و در تقابل و تعارض با مسؤولیت مورد نظر قرار دارند. (http://en.wikipedia.org/wiki/Conflict_of_interest)
اما در عین حال با توجه به جوانی این رشته در کشورمان نمی توان علاقه طبیعی این مسئولین به هیمالیا نوردی را نیز نادیده گرفت. راه حلی که در اینجا به نظر می رسد بار دیگر رویکرد به روش انتخابی است به طوریکه کمیته ای متشکل از افرادی با عقاید و علائق متنوع تشکیل شود که هر ساله طرح برنامه های مختلف را دریافت کنند و با توجه به شاخص هایی که تعیین خواهند کرد به یک یا چند تا از آن برنامه ها بودجه اختصاص دهند. به این ترتیب مسئولین و مربیان فدراسیون نیز در یک رقابت سالم می توانند طرح برنامه هایشان را به این کمیته ارائه دهند.
البته شرط اساسی موفقیت چنین گروه هایی پایبندی فدراسیون به رای و نظر این کمیته هاست. نه اینکه با بروز اولین اختلاف با انحلال این گروه ها صورت مسئله را پاک کنند - اتفاقی که چند سال پیش در مورد جشنواره صعودهای برتر در فدراسیون رخ داد. با شناختی که از آقای شعاعی پیدا کرده ام گمان می کنم ایشان ظرفیت این تغییرات اساسی را دارد. اما نمی دانم تا چه اندازه انگیزه و قدرت پیشبرد آنها را خواهد شد.
--------
سال 1376 (1997 میلادی) و در کوران آماده سازی برنامه اورست، آقای آقاجانی، رئیس وقت فدراسیون کوهنوردی، وعده صعود مسیر جدید بر روی اورست در سال 2010 را می داد. آن موقع سال 2010 آینده ای بسیار دور می نمود. نمی دانم ایشان به مانند سیاستمداران وعده های واهی می داد یا واقعا در سرش سودای این چنین صعودهایی را داشت اما برنامه های سالهای بعد نشانی در جهت قدم برداشتن به سوی این هدف را در خود نداشتند. در سال 2010 قرار داریم و صعود دائولاگیری با توجه به تجربه انباشته شده هیمالیا نوردی در کشورمان حتی از صعود اورست هم یک گام عقب تر قرار دارد. با چشم بر هم زدنی سال 2020 و 2030 هم فرا خواهند رسید. اگر امروز برای پیشرفت کیفی کوهنوردی قدمی برنداریم آن موقع باز به عقب نگاه می کنیم و خود را همان جایی خواهیم دید که الان هستیم.
نوشته شده توسط رامين شجاعي @ ۶:۲۳ قبل‌ازظهر
16 Comments:
مساله جالب رو مطرح کردی . مساله صعود شاخص مساله ای بود که 10 سال پیش شاید برای اولین بار ما در باشگاه دماوند به اون برخورد کردیم و کلی دعوا هم سر این موضوع ایجاد شد .
البته شاید اون زمان به عللی مثل عدم آشنایی با سوراخ دعای چنین صعودها برون مرزی هر صعودی از آن نوع خوب ارزیابی میشد .فارق از این که صنم دندو و دوستانش چه کارایی میکنن تا صعود انجام شه.
فکر میکنم این نحوه ارزیابی بر حسب ارتفاع نه بر حسب میزان فنی بودن برنامه و یا نو بودن صعود باعث افت چشم گیری هم در سطح صعودها شد که کاملا مشهود است . حتی بعضا منتهی به خرید گواهی صعود شد . این مورد نیاز به یک کارشناسی جدید با حضور هیمالیا نوردان و افراد فنی بی پول و پارتی هیمالیا نرفته دارد .
به نکته درستی اشاره کردی. بله، یکی از عوارض منفی ارزش گذاری بر حسب ارتفاع یکی هم تقلب در تهیه گواهی صعود است.
گر تو شادی ، شادم
من ز شیرینی تو فرهادم
وطنم ، ایرانم
عید آنروز مبارک بادم
که تو آبادی و من آزادم
نوروز پیشاپیش مبارک
می خواستم توی برج سینا برات بنویسم که متوجه شدم بخش نظراتش رو بستی. به هر حال متقابلا برات سالی خوش و موفق آرزومندم.
مطلبي كه به اون اشاره كردي كاملاً صحيح و در راستاي ارتقاء سطح كوهنوردي ايران است .وفكر ميكنم منظورت تغيير نگرش فدراسيون به اين رشته ورزشي ،در ايران ميباشد.كه اكثريت دست اندركاران فعلي در فدراسيون كوهنوردي به آن اعتقاد دارند .(لا اقل قبل از اينكه در اين كرسي ها بنشينند)و ميدانند راهي به جز آن ندارند.يعني الگو برداري از كشور هايي كه در اين رشته در راس ميباشند، منطبق نمودن الگوها با شرايط ايران ،تدوين برنامه منظم و حركت طبق برنامه ريزي انجام شده.
در آخر با توجه به شناختي كه از تو دارم دوست دارم مطالب را كمي جزعي تر ببين وراهكارهاي برنامه ريزي وكاربردي ارايه بدي.(حداقل براي استفاده نفراتي كه به وب لاگت مراجعه ميكنند).
قربانت-رضا كاظمي
فکر می کنم اولین قدم برای تغییر پذیرش وجود اشکال است. دست اندرکاران فدراسیون یا اصلا اعتقادی به نقص روش هایشان ندارند یا محدودیتهای دیگری دارند که البته تا کنون در این مورد اظهار نظر صریحی نکرده اند. من در حد توانم سعی کرده ام وجود نقص را نشان دهم و پیشنهادات کلی نیز در این یادداشت ارائه داده ام. فکر می کنم جزئیات برنامه ریزی در مرحله بعدی قرار دارد و در زمره کارهای اجرایی است. مطمئنم در فدراسیون توان کافی برای تدوین روشهای اجرایی وجود دارد.
اما راه کارهای اجرایی برای پیشرفت کوهنوردی خارج از محدوده فدراسیون موضوع نوشته دیگری است. اتفاقا یک راه کار مشابه مدتی است فکرم را مشغول کرده است. سعی می کنم در آینده نزدیک به آن بپردازم.
موفقیت تان در سال جدید آرزومندم
امیدوارم صعود های جالب و هیجان انگیز و ... داشته باشید.
با تشکر از مقاله موشکافانه ای که نوشتی.
خاطرم هست که این نظرات را از سالها پیش می دادی، سال 76 که با تکیه بر همین نظرات برنامه راکاپوشی را پایه ریزی کردی ،سال 78 که هردومان از اردوهای چو چوایو خط خوردیم و یا سال 82 که حادثه اوراز پیش امده بود و نظیر چنین صحبتهایی را در کمیته تحقیق می زدی و اصرار داشتی که پبش از اینکه دنبال مقصر مرگ اوراز باشیم باید سیاستهای فدراسیون را نقد کنیم.
خوشحالم که در برنامه سال قبل توانستی بخشی از اهداف حرفه ای ات را پیاده کنی و امیدوارم تا سالهای متمادی در عرصه عملی کوهنوردی حضور داشته باشی.
سهند عقدایی
از اظهار نظر و لطفت ممنونم.
در ضمن خاطرات راکاپوشی را واقعا زیبا نوشته بودید.
بنده هم از آشنایی با شما خوشوقتم. امیدوارم شما و دیگر خوانندکان محترم بنده رو به خاطر کم کاری ببخشید.
------
سلام آقای عظیمی،
متشکرم. اگر اشکالات مطالب رو هم متذکر شوید ممنون می شوم.
بطور خلاصه، و همونطور که در این نوشته توضیح دادم، به نظرم روش کنونی تطبیق احکام هم ناعادلانه است هم مضر. روش انتخابی در رشته هایی مثل سینما (جشنواره فجر) سالهاست با موفقیت انجام میشه. بنابر این فکر میکنم تعارضی با شرایط ایران نداشته باشه.
در ضمن برام جالب بود که این نوشته هنوز خواننده داره.
کانون هلال احمر آمادگی تبادل لینک با وبلاگ شما را دارد
در صورت تمایل ما را با عنوان: کانون هلال احمر و آدرس: http://www.redcc.ir لینک بفرمایید و اطلاع دهید تا شما را با چه نامی لینک کنیم .
با تشکر
کانون هلال احمر
ارسال یک نظر
<< Home