یک درس بزرگ
برای مدتهای مدید این سوال برای من مطرح بود که واقعا دلیل رفتارهای فریدیان چیست. انتقام؟ شهرت؟ انحراف اذهان از اشتباهات گذشته، دروغ مربوط به صعود، یا اشتباه در رد صلاحیت سرپرست؟ بالاخره به این نتیجه رسیدم که نمی توان مجموع رفتارهای او را در قالب یک عنوان توضیح بدهم و با در نظر گرفتن مجموعه ای از محرکها و اتفاقات می توان رفتارهای او را توجیه نمود. اما یک حلقه در این میان گم شده بود.
فریدیان بعد از صعود قله فرعی گویی هیچ غمی در دنیا نداشت. بطوری که به یکی از دوستانش می گفت:" هر تبلیغاتی می خواهید از این صعود بکنید. من تنها دماوندی هستم که تا به حال یک قله 8000 متری رو صعود کرده. من برای برنامه های آینده ام به این تبلیغات نیاز دارم..." اما در دو سه روز بعد از ورود به تهران چه اتفاقاتی باعث شده بود که او با آن لحن با آقای نصیری حرف بزند؟ و در همان موقع با خوشرویی مرا به مهمانی شام دعوت می کرد؟ یا چرا به یکباره سعی داشت موضوع برگشتنش از بارگاه 3 را توجیه کند؟ نمی توانستم این موارد را با هم جمع کنم.
تا اینکه چند ماه پیش منتقد ادبی موضوعی را در مورد او مطرح کرد که برای من حکم آن حلقه گم شده را داشت. فهمیدم یکی از خصوصیات فریدیان این است که برای دفاع از خود حمله می کند. که با خوی تهاجمی با مخالفینش مواجه می شود تا صدای آنها را خفه کند. که برای انحراف اذهان از اشتباهات خود دست پیش را می گیرد. موضوعی که منتقد ادبی در آن جلسه آن را متوجه شده بود و من بیش از یک سال از درک آن عاجز بودم. به یاد جمله ای افتادم که در باره خودم به آقای اقاجانی گفته بودم که من ابدا آدم شناس خوبی نیستم.
با این مقدمه سعی می کنم از دیدگاه خود دلایل رفتارهای او را توضیح دهم.
بعد از سالها از این شاخه به آن شاخه پریدن فریدیان بالاخره رشته ای ورزشی را پیدا کرده است که در عین حال که تا حدودی ماجراجویی هم در آن وجود دارد بتواند عطش شهرت و مورد توجه بودن را در او فرو نشاند. سالهای اول پله های ترقی را سریعا طی می کند اما اتفاقاتی باعث می شود او با سرعت دلخواه به قله شهرت نرسد؛ در برنامه صعود زمستانی علم کوه 79 نمی تواند شرکت کند؛ در صعود لوتسه فدراسیون پذیرفته نمی شود؛ و حادثه غم انگیز غار پراو تمام آرزوهای او برای مشهور شدن را بر باد می دهد. تنها امیدش شجاعی است که حداقل برنامه مشخصی دارد و نشان داده می تواند برنامه ای به خارج از کشور را اجرا کند. چاره ای نیست. (اگر چه نشانه های یک حسادت کهنه را می شد در همان زمان هم در او دید.) به علاوه این فقط یک قدم اولیه برای او است تا بتواند با پیدا کردن راه و چاه برنامه های بعدی اش را اجرا کند.
بالاخره برنامه برودپیک شکل می گیرد. و شجاعی با در اختیار گرفتن کمک مالی باعث می شود ته مانده آن احترام هم کنار گذاشته شود. از حالا به بعد از هر کاری که شجاعی می کند کلافه و عصبی می شود. و او که معنی کار گروهی را درک نکرده و با توهمی که نسبت به توانایی ها و دانسته هایش دارد متوجه نیست در یک کوهنوردی گروهی که سرپرست دارد بسیاری از تصمیمات سلیقه ای است و قرار نیست در مورد تمام موارد توضیح داده شود یا مطابق میل او عمل شود.
اما شجاعی از این قضایا خبر ندارد و دلیل رفتارهای متکبرانه او را متوجه نمی شود و کار به مشاجره ای می انجامد و شجاعی به او کم توجهی می کند.
او که از ابتدا صعود مسیر جدید برایش ارزشی نداشته (بخصوص که شخص دیگری مبتکر و طراح آن بوده) وقتی پایش به منطقه می رسد احساس می کند دیگر برای صعود قله نیازی به شجاعی ندارد. کم توجهی شجاعی هم به اندازه کافی ناراحت کننده بوده تا تصمیم به متلاشی نمودن تیم دو نفره بگیرد. اما مانند بسیاری از آدمهای حراف که اول حرف می زنند بعد راجع به معنای آنچه گفته اند و یا عواقب آن فکر می کنند خبر این تصمیمش را فورا به دوستش اطلاع می دهد.
دو سه روز بعد چشمش به جبهه ای می افتد که قرار بوده صعود شود و او که تا به حال چنین کوه بزرگی ندیده بوده در خود توان صعود این قله را نمی بیند. یک دعوا راه می اندازد و با این تصور که چون فقط همان دو نفر در آنجا فارسی حرف می زده اند می توان با هیاهو و جنجال بعد از برنامه همه تقصیرات را بر گردن شجاعی انداخت. بخصوص که دو مورد آتو دهان پر کن مانند نداشتن طرح یا مجوز هم در اختیار داشته است.
اما شجاعی با گرفتن دست خط باعث می شود فریدیان نتواند نقشه خود را بخوبی اجرا کند.(1) از طرفی متوجه می شود آن طور که فکر می کرده شاید نتواند کاملا به تنهایی صعود کند. بنا براین تقاضا می کند به طور مشترک صعود کنند. شجاعی متوجه این جریانات نیست و با یک صعود مشترک همه چیز را فراموش می کند.
(1) موضوع دعوای ساختگی که در جلسه انجمن پیش کشید بقدری برایم عجیب بود که برای مدتی درست متوجه منظور او نمی شدم و از او صریحا پرسیدم منظورش چیست. تا اینکه بعد از جلسه به یاد خاطره ای افتادم که با افتخار برایم تعریف کرده بود: او که مدتها بین دادگستری های کرمانشاه و تهران سرگردان بوده بالاخره به این نتیجه می رسد که باید در نقش یک بیمار روانی (موجی) دادگستری تهران را به هم بریزد و کارش را به پیش ببرد که اتفاقا نتیجه هم می گیرد.
صعود قله فرعی انجام می گیرد. و او که ملاکش برای کوهنوردی نه ارزش قله و دیواره یا لذت صعود یا حتی رقابت با دیگران بلکه جلب توجه دیگران و ارائه گزارش است با جشنی که در بارگاه اصلی برپا می شود گمان می کند بتواند این صعود را به عنوان صعود قله اصلی جا بزند. فقط او که تا آن موقع بارها و بارها از صعود قله فرعی و اعلام صعود قله اصلی توسط هم باشگاهیش به عنوان یک بی صداقتی در اعلام برنامه با شجاعی حرف زده نمی داند چطور از او بخواهد موضوع را کتمان کند. و امیدوار است او خود موضوع را دریابد. (که البته در نمی یابد) اما خبر سایتهای خارجی همه چیز را خراب می کند.
فریدیان به ایران می آید و متوجه می شود اوضاع آنطور که می خواسته پیش نرفته است و موضوع دروغگویی او و رد صلاحیت سرپرست بیخ ریشش مانده است. همینطور او که برای مدتها مدعی بوده توانایی هایش از بسیاری از اعضای تیم های ملی بالاتر است و حالا نتوانسته مسیر عادی قله برودپیک که در بین 8000 متری ها ساده است را صعود کند تاکتیک فراکنی و فرار رو به جلو را بر می گزیند. به خیال خود دو سه تا آتوی خوب هم از شجاعی دارد.
با همه در آن باره صحبت می کند و تصمیم می گیرد در خواست جلسه ای نماید. یکی از شنوندگان او حرفهای او را با آب و تاب مطرح می کند. او از جو سازی براه افتاده کاملا راضی است و در همان حال اما مزورانه در گزارشهای کتبی رسمی اش هیچ اشاره ای به مشکلات برنامه نمی کند. اما چه باک او به هدفش رسیده و توانسته با چهره حق به جانب خود را مبرا از همه تقصیرات جا بزند. و بخصوص موضوع دروغ بزرگ صعود قله را تحت الشعاع قرار دهد. تازه مگر جماعت کوهنورد چند نفر هستند. چانه او هم که گرم است. می توان ساعتها برای دوستان از اینکه شجاعی بلد نبوده میخ چادر را در برف محکم کند یا کفش مناسب راهپیمایی همراه نداشته صحبت کند. صحبتها هم که خصوصی است و تنها عضو دیگر تیم شجاعی است که نمی تواند پاسخی بدهد.
به فرض در جلسه انجمن نتواند چیزی را ثابت کند. برای او مهم نیست. آنها فقط 5 نفرند که تازه به خاطر مصالح جامعه کوهنوردی ترجیح می دهند موضوع باز نشود. بعد از آن این اوست که می تواند با حرافی و هیاهو جولان بدهد.
می گویند تجربه خوب و بد یا تلخ و شیرین ندارد. تجربه، تجربه است. یعنی آنچه از گذشته آموخته ایم. فریدیان در این برنامه نشان داد در صورتیکه به اندازه کافی انگیخته شده باشد چه ظرفیتی برای پلیدی دارد؛ در امانت شما خیانت می کند، یادداشتهای شخصی تان را می خواند، و با روشهای استالینی مانند افترا، هیاهو، و دروغ های بزرگ شما را منکوب نموده تا بر اشتباهات خود سرپوش گذارد، مشهور شود و خاطرات را پاک کند.
برنامه برودپیک در سال 84 برای من یک درس بسیار بزرگ داشت:
می توان به هر قیمتی صعود کرد؛ به قیمت از دست دادن جان، مال، کار، خانواده... اما نباید با هر کسی به کوه رفت.
فریدیان بعد از صعود قله فرعی گویی هیچ غمی در دنیا نداشت. بطوری که به یکی از دوستانش می گفت:" هر تبلیغاتی می خواهید از این صعود بکنید. من تنها دماوندی هستم که تا به حال یک قله 8000 متری رو صعود کرده. من برای برنامه های آینده ام به این تبلیغات نیاز دارم..." اما در دو سه روز بعد از ورود به تهران چه اتفاقاتی باعث شده بود که او با آن لحن با آقای نصیری حرف بزند؟ و در همان موقع با خوشرویی مرا به مهمانی شام دعوت می کرد؟ یا چرا به یکباره سعی داشت موضوع برگشتنش از بارگاه 3 را توجیه کند؟ نمی توانستم این موارد را با هم جمع کنم.
تا اینکه چند ماه پیش منتقد ادبی موضوعی را در مورد او مطرح کرد که برای من حکم آن حلقه گم شده را داشت. فهمیدم یکی از خصوصیات فریدیان این است که برای دفاع از خود حمله می کند. که با خوی تهاجمی با مخالفینش مواجه می شود تا صدای آنها را خفه کند. که برای انحراف اذهان از اشتباهات خود دست پیش را می گیرد. موضوعی که منتقد ادبی در آن جلسه آن را متوجه شده بود و من بیش از یک سال از درک آن عاجز بودم. به یاد جمله ای افتادم که در باره خودم به آقای اقاجانی گفته بودم که من ابدا آدم شناس خوبی نیستم.
با این مقدمه سعی می کنم از دیدگاه خود دلایل رفتارهای او را توضیح دهم.
بعد از سالها از این شاخه به آن شاخه پریدن فریدیان بالاخره رشته ای ورزشی را پیدا کرده است که در عین حال که تا حدودی ماجراجویی هم در آن وجود دارد بتواند عطش شهرت و مورد توجه بودن را در او فرو نشاند. سالهای اول پله های ترقی را سریعا طی می کند اما اتفاقاتی باعث می شود او با سرعت دلخواه به قله شهرت نرسد؛ در برنامه صعود زمستانی علم کوه 79 نمی تواند شرکت کند؛ در صعود لوتسه فدراسیون پذیرفته نمی شود؛ و حادثه غم انگیز غار پراو تمام آرزوهای او برای مشهور شدن را بر باد می دهد. تنها امیدش شجاعی است که حداقل برنامه مشخصی دارد و نشان داده می تواند برنامه ای به خارج از کشور را اجرا کند. چاره ای نیست. (اگر چه نشانه های یک حسادت کهنه را می شد در همان زمان هم در او دید.) به علاوه این فقط یک قدم اولیه برای او است تا بتواند با پیدا کردن راه و چاه برنامه های بعدی اش را اجرا کند.
بالاخره برنامه برودپیک شکل می گیرد. و شجاعی با در اختیار گرفتن کمک مالی باعث می شود ته مانده آن احترام هم کنار گذاشته شود. از حالا به بعد از هر کاری که شجاعی می کند کلافه و عصبی می شود. و او که معنی کار گروهی را درک نکرده و با توهمی که نسبت به توانایی ها و دانسته هایش دارد متوجه نیست در یک کوهنوردی گروهی که سرپرست دارد بسیاری از تصمیمات سلیقه ای است و قرار نیست در مورد تمام موارد توضیح داده شود یا مطابق میل او عمل شود.
اما شجاعی از این قضایا خبر ندارد و دلیل رفتارهای متکبرانه او را متوجه نمی شود و کار به مشاجره ای می انجامد و شجاعی به او کم توجهی می کند.
او که از ابتدا صعود مسیر جدید برایش ارزشی نداشته (بخصوص که شخص دیگری مبتکر و طراح آن بوده) وقتی پایش به منطقه می رسد احساس می کند دیگر برای صعود قله نیازی به شجاعی ندارد. کم توجهی شجاعی هم به اندازه کافی ناراحت کننده بوده تا تصمیم به متلاشی نمودن تیم دو نفره بگیرد. اما مانند بسیاری از آدمهای حراف که اول حرف می زنند بعد راجع به معنای آنچه گفته اند و یا عواقب آن فکر می کنند خبر این تصمیمش را فورا به دوستش اطلاع می دهد.
دو سه روز بعد چشمش به جبهه ای می افتد که قرار بوده صعود شود و او که تا به حال چنین کوه بزرگی ندیده بوده در خود توان صعود این قله را نمی بیند. یک دعوا راه می اندازد و با این تصور که چون فقط همان دو نفر در آنجا فارسی حرف می زده اند می توان با هیاهو و جنجال بعد از برنامه همه تقصیرات را بر گردن شجاعی انداخت. بخصوص که دو مورد آتو دهان پر کن مانند نداشتن طرح یا مجوز هم در اختیار داشته است.
اما شجاعی با گرفتن دست خط باعث می شود فریدیان نتواند نقشه خود را بخوبی اجرا کند.(1) از طرفی متوجه می شود آن طور که فکر می کرده شاید نتواند کاملا به تنهایی صعود کند. بنا براین تقاضا می کند به طور مشترک صعود کنند. شجاعی متوجه این جریانات نیست و با یک صعود مشترک همه چیز را فراموش می کند.
(1) موضوع دعوای ساختگی که در جلسه انجمن پیش کشید بقدری برایم عجیب بود که برای مدتی درست متوجه منظور او نمی شدم و از او صریحا پرسیدم منظورش چیست. تا اینکه بعد از جلسه به یاد خاطره ای افتادم که با افتخار برایم تعریف کرده بود: او که مدتها بین دادگستری های کرمانشاه و تهران سرگردان بوده بالاخره به این نتیجه می رسد که باید در نقش یک بیمار روانی (موجی) دادگستری تهران را به هم بریزد و کارش را به پیش ببرد که اتفاقا نتیجه هم می گیرد.
صعود قله فرعی انجام می گیرد. و او که ملاکش برای کوهنوردی نه ارزش قله و دیواره یا لذت صعود یا حتی رقابت با دیگران بلکه جلب توجه دیگران و ارائه گزارش است با جشنی که در بارگاه اصلی برپا می شود گمان می کند بتواند این صعود را به عنوان صعود قله اصلی جا بزند. فقط او که تا آن موقع بارها و بارها از صعود قله فرعی و اعلام صعود قله اصلی توسط هم باشگاهیش به عنوان یک بی صداقتی در اعلام برنامه با شجاعی حرف زده نمی داند چطور از او بخواهد موضوع را کتمان کند. و امیدوار است او خود موضوع را دریابد. (که البته در نمی یابد) اما خبر سایتهای خارجی همه چیز را خراب می کند.
فریدیان به ایران می آید و متوجه می شود اوضاع آنطور که می خواسته پیش نرفته است و موضوع دروغگویی او و رد صلاحیت سرپرست بیخ ریشش مانده است. همینطور او که برای مدتها مدعی بوده توانایی هایش از بسیاری از اعضای تیم های ملی بالاتر است و حالا نتوانسته مسیر عادی قله برودپیک که در بین 8000 متری ها ساده است را صعود کند تاکتیک فراکنی و فرار رو به جلو را بر می گزیند. به خیال خود دو سه تا آتوی خوب هم از شجاعی دارد.
با همه در آن باره صحبت می کند و تصمیم می گیرد در خواست جلسه ای نماید. یکی از شنوندگان او حرفهای او را با آب و تاب مطرح می کند. او از جو سازی براه افتاده کاملا راضی است و در همان حال اما مزورانه در گزارشهای کتبی رسمی اش هیچ اشاره ای به مشکلات برنامه نمی کند. اما چه باک او به هدفش رسیده و توانسته با چهره حق به جانب خود را مبرا از همه تقصیرات جا بزند. و بخصوص موضوع دروغ بزرگ صعود قله را تحت الشعاع قرار دهد. تازه مگر جماعت کوهنورد چند نفر هستند. چانه او هم که گرم است. می توان ساعتها برای دوستان از اینکه شجاعی بلد نبوده میخ چادر را در برف محکم کند یا کفش مناسب راهپیمایی همراه نداشته صحبت کند. صحبتها هم که خصوصی است و تنها عضو دیگر تیم شجاعی است که نمی تواند پاسخی بدهد.
به فرض در جلسه انجمن نتواند چیزی را ثابت کند. برای او مهم نیست. آنها فقط 5 نفرند که تازه به خاطر مصالح جامعه کوهنوردی ترجیح می دهند موضوع باز نشود. بعد از آن این اوست که می تواند با حرافی و هیاهو جولان بدهد.
می گویند تجربه خوب و بد یا تلخ و شیرین ندارد. تجربه، تجربه است. یعنی آنچه از گذشته آموخته ایم. فریدیان در این برنامه نشان داد در صورتیکه به اندازه کافی انگیخته شده باشد چه ظرفیتی برای پلیدی دارد؛ در امانت شما خیانت می کند، یادداشتهای شخصی تان را می خواند، و با روشهای استالینی مانند افترا، هیاهو، و دروغ های بزرگ شما را منکوب نموده تا بر اشتباهات خود سرپوش گذارد، مشهور شود و خاطرات را پاک کند.
برنامه برودپیک در سال 84 برای من یک درس بسیار بزرگ داشت:
می توان به هر قیمتی صعود کرد؛ به قیمت از دست دادن جان، مال، کار، خانواده... اما نباید با هر کسی به کوه رفت.
نوشته شده توسط رامين شجاعي @ ۱۰:۲۵ بعدازظهر
20 نظر
